Stanowisko dot. bezpieczeństwa żywnościowego kraju, poprawy konkurencyjności i opłacalności produkcji polskim producentom rolnym

Warszawa, dnia 8 maja 2025 r.

STANOWISKO

„Porozumienia Rolników – Zboża, Oleiste, Białkowe”

z dnia 8 maja 2025 r.

Sygnatariusze niniejszego Stanowiska – w związku z nowymi wyzwaniami geopolitycznymi   i gospodarczymi – uważają za konieczne wprowadzenie korekt w krajowej i unijnej Polityce Rolnej. Są one niezbędne, aby zagwarantować bezpieczeństwo żywnościowe kraju, jak i poprawę konkurencyjności i opłacalności produkcji polskim producentom rolnym.

I. Polityka Rolna w Polsce

1. Należy ukierunkować wsparcie na producentów rolnych (bez dyskryminacji producentów rolnych – osób prawnych) produkujących na rynek, którzy udokumentują zarówno sprzedaż płodów rolnych, jak i zakupy środków do ich produkcji, które zagwarantują wysoki plon o wysokiej jakości.

Konieczne jest więc wprowadzenie definicji „aktywnego rolnika”, która miałaby na celu przeznaczenie dopłat bezpośrednich i innych płatności tym, którzy spełnią w/w warunki.

2. Celowe jest przyspieszenie zmian struktury agrarnej. Może się to odbyć poprzez stworzenie możliwości dla rolników prowadzących gospodarstwa rolne np. do 10 ha, by – po wyłączeniu tzw. przydomowych gruntów – dobrowolnie uwolnili dla innych towarowych rolników pozostałe swe grunty. Mogliby je sprzedać lub zawrzeć pisemne umowy dzierżawy, koniecznie na dłuższy okres 20 – 30 lat. W zamian Rząd RP gwarantowałby im, a nie dzierżawcy gruntów otrzymanie dopłat bezpośrednich w dotychczasowej wysokości przez najbliższe 5 lat.

Celem jest m.in.: racjonalne zmniejszenie ilości gospodarstw, które jako większe będą lepiej konkurowały na globalnym rynku. Przykłady średniej wielkości gospodarstw: Polska – 12 ha, Niemcy – 65 ha, Słowacja – 77 ha, Ukraina – ok. 800 ha, Francja – 54 ha.

3. Istotne jest również większe wsparcie dla zespołowej działalności rolniczej, m.in. dla grup i organizacji producentów, skierowane głównie na inwestycje. Konieczna jest zmiana filozofii wsparcia poprzez zwiększenie zwrotu kosztów kwalifikowanych dla w/w grup czy organizacji np. 50 – 60% wartości inwestycji, a zmniejszenie dla indywidualnych projektów producentów rolnych, np. 20 – 30%.
4. Wprowadzenie znacznej różnicy w dopłatach bezpośrednich (np. większych o 50%) na korzyść tych rolników, którzy udokumentują stosowanie praktyk tzw. „rolnictwa regeneratywnego”.

Celem jest m.in.: a) zwiększenie żyzności gleby, b) ochrona gleby, wody, środowiska, c) odbudowa potencjału plonotwórczego, d) produkcja wysokiej jakości żywności, e) zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.

5. Zasady konsultacji społecznych projektów aktów prawnych dotyczących rolnictwa, w tym producentów rolnych, powinny być wypracowane przez znaczące organizacje rolnicze, przy koordynacji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako gwaranta rzetelności tych prac.

Wnioski otrzymane od organizacji rolniczych (np. od zespołów tematycznych) Minister Rolnictwa powinien rozpatrzyć do 30 dni.

W dotychczasowym rozwiązaniu – zaproponowane przez Krajową Radę Izb Rolniczych zasady prac zespołów – nie dają pewności rzetelności planowanych prac, m.in. z powodu sposobu naboru i ustalania członków poszczególnych zespołów, co faworyzuje niektóre organizacje lub członków.

II. Unijna Polityka Rolna

1. Domagamy się zapewnienia konkurencyjnych warunków handlu produktami rolnym pomiędzy Ukrainą a krajami Unii Europejskiej po 5 czerwca 2025 roku. Zamiast, jak dotychczas zawierania umowy o wolnym handlu pomiędzy Ukrainą i UE (bez stosowania jakichkolwiek reżimów produkcyjnych, jak w krajach UE) należy po konsultacji z nami – organizacjami rolniczymi, wynegocjować warunki handlu na zasadach umowy stowarzyszeniowej. Chodzi o stopniowe otwieranie unijnego rynku na towary z Ukrainy w miarę wdrażania standardów produkcji i jakości produktów rolnych na Ukrainie. Ponadto, konieczne jest otwarcie ukraińskiego rynku na eksport w/w produktów z UE.
2. Niezbędne jest dokonanie analizy skutków wdrożenia do realizacji umowy pomiędzy krajami UE a krajami MERCOSUR.

Jesteśmy przekonani o otwartości i nie zamykaniu się na handel na światowych rynkach, ale powinniśmy wypracować warunki przestrzegania, kontroli umieszczenia wynegocjowanych limitów poszczególnych produktów z krajów MERCOSUR na unijny rynek, jak i standardów produkcji i jakości sprowadzanych do nas produktów rolnych.

Ponadto – zarówno dla handlu z Ukrainą i MERCOSUR – konieczne jest ustalenie szybkich zasad zablokowania importu, zwrotu, utylizacji produktów rolnych, które nie będą spełniać w/w standardów.

3. Konieczne jest wprowadzenie zmian WPR UE na bardziej konkurencyjną, a nie narzucanie nam – profesjonalnym rolnikom zasad, których inne kraje poza UE nie stosują.

W głównej mierze chodzi nam o m.in.: a) eliminację stosowania środków ochrony roślin przy braku na rynku innych skutecznych i konkurencyjnych, b) wprowadzić możliwość produkcji roślin GMO, które i tak możemy stosować.

Celem jest m.in.: poprawa konkurencyjności unijnego rolnictwa na globalnym rynku.

Proponowane, powyższe zmiany w zakresie korekt w krajowej i unijnej Polityce Rolnej są absolutnym minimum, by zagwarantować bezpieczeństwo żywnościowe kraju w następnych latach.

W imieniu sygnatariuszy Porozumienia Rolników „Zboża, oleiste, białkowe razem”:

Mariusz Olejnik

Prezes Zarządu
Spółdzielnia Grup „Polski Rzepak i Zboże”

Robert Czajka

Członek Zarządu
Grupa Producentów Rolnych „Krot-Plon” Sp. z o.o., Krotoszyn